Akşemseddin Hz. Terkip Ettiği Macun

Evlâdı olmayanlara, erkeklikten kalanlara, idrarını tutamayanlara, bel ağrısına, bel soğukluğuna, baş ağrısına, kuvve-i hazımaya, diz ve omuz ağrılarına, mafsal ağrılarına, siyatiğe, basura, kulunca nafidir.

Malzemeler

Çöreotu ………………………………………….. . 90 gr.
Zencefil ………………………………………….. . 15 gr.
Topalak ………………………………………….. . 15 gr.
Havuç tohumu …………………………………… 15 gr.
Soğan tohumu …………………………………… 15 gr.
Anason ………………………………………….. .. 15 gr.
Tarçın ………………………………………….. ……9 gr.
Dârüfülfül ………………………………………….. .9 gr.
Kebabiye ………………………………………….. .9 gr.
Mesteki ………………………………………….. …6 gr.
Günlük ………………………………………….. …..6 gr.
Safran ………………………………………….. ….. 6 gr.
Andız kökü …………………………………………. 6 gr.
Havlıncan ………………………………………… 12 gr.
Meşe palamutu unu (kavrulmuş) ………….. 180 gr.
Kavrulmuş simit unu …………………………. 360 gr.

Hazırlanışı

Bunların mecmuu dövülür elekten geçirilir, yeteri kadar halis balla macun yapılır. 9-15 gr. kadar yutulur.^[1]

Mesir Macunu

Mesir macunu 41 değişik baharattan oluşmaktadır. Bu baharatlardan bazılarına örnek verelim;

ANASON: İştah açıcı ve karminatif olarak kullanılır. Karminatif etki bağırsaklardaki fermantasyona engel olmasından ileri gelir.

ÇİVİT: Halk arasında kabakulak ve pnömonide iyi gelir. Bebeklerin ağız mukozasındaki ağrılı yaraların tedavisinde kullanılır.

ÇÖPÇİNİ: Kökünün kaynatılmış suyu ekzemede kullanılır. Bileşimindeki tanenden dolayı astrenjan etkisi vardır.

ÇÖREK OTU: Gaz söktürücü olarak kullanılır.

DARFÜLFÜL: Bedeni ısıtıcı ve öksürük kesici olarak kullanılır

HARDAL TOHUMU: İştah açıcı ve mideyi yatıştırıcı olarak toz halinde kullanılır. Cilt hastalıklarında iltihabı ve ağrı giderici etkisi vardır.

HAVLİCAN: Öksürük kesici ve ağız kokusu giderici olarak kullanılır. Sindirimi kolaylaştırır, gazı dağıtır, balgamı giderir.HIYARŞENBE: Mushil olarak kullanılmaktadır. Bileşiminde antrekion türevi vardır.

HİNDİSTAN CEVİZİ ve BEŞBASE: Kaynatılmış suyu mide ağrılarına iyi gelir. Etkisi bileşimdeki uçucu yağlardan ileri gelir.

KAKULE: Lezzet verici , gaz söktürücü, iştah açıcı olarak kullanılır.

KARABİBER: Öksürük kesici, uyarıcı ve baharat olarak kullanılmaktadır.

KARANFİL: Ağız kokusu giderici, diş çürüklerinde ve ağrılarında kullanılır. Bileşimindeki karanfil esansı antiseptik ve ağrı gidericidir.

KEBABE: İdrar ve solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır.

KİMYON: Baharat, gaz söktürücü, iştah açıcı ve terletici olarak kullanılır.

Mesir macunun asıl kullanımında bulunan baharat çeşitlerinin bir kısmının doğa da artık bulunmuyor olması nedeni ile mevcut baharatlar ile bu işlem yürütülmektedir.

İşte kullanılan diğer baharat çeşitleri;

Yenibahar, Zencefil, Galanya, Krem tartar, Kişniş, Havlıcan, Anason, Sakız, Safran, Tarçın, Udülkahr, Hardal, Misrafi, İksir, Meyan Kökü, Kalemi barit, Tiryak, Sarı helile, Kara helile, Raziyane, Zerdecub

Mâcûn-u Arifân

Bu Macunun Faydaları

Balgamı söker, şiddetli öksürüğü keser

Gereken Malzemeler

Keten tohumu (kavrulmuş) ………………… 25 gr.
Badem (tatlı) ………………………………….. 25 gr.
Çam fıstığı ……………………………………… 25 gr.
Arap zamkı ……………………………………… 25 gr.
Kitre ………………………………………….. … 25 gr.
Demirhindi ……………………………………… 50 gr.
Hurma ………………………………………….. . 50 gr.
Tereyağı (tuzsuz) …………………………….. 50 gr.
Bal ………………………………………….. …. 500 gr.

Hazırlanışı

Sert maddeler toz yapılır, bal ilâve edilerek macun haline getirilir.

Kullanılışı

Sabahları birer kaşık yutulur.^[1]

Mâcûn-u Kebîr

Bu Macunun Faydaları

Damar tıkanıklıklarını açar, dimağı kuvvetlendirir, aklı ve zekâyı arttırır, vücuttaki yelleri temizler.

Gerekli Malzemeler

Kabili ………………………………………….. …. 50 gr.
Katran köpüğü ………………………………….. 25 gr.
Zencefil ………………………………………….. . 25 gr.
Kişniş ……. ……………………………………… 25 gr.
Hardal ………………………………………….. .. 25 gr.
Yosun ………………………………………….. …. 25 gr.
Kına tohumu ……………………………………… 25 gr.
Kereviz ………………………………………….. .. 25 gr.
Sarısabır …………………………………………. 25 gr.
Dövülmüş gül ……………………………………. 13 gr.
Mesteki ………………………………………….. . 13 gr.
Sümbül ………………………………………….. .. 13 gr.
Udinindi ………………………………………….. 13 gr.
Safran ………………………………………….. … 1 gr.
Papatya ………………………………………….. .. 3 gr.
Misk ………………………………………….. ……. 1 gr.
Amber ………………………………………….. …. 1 gr.

Yapılışı

Cümlesi gülsuyu içinde ezilerek yeteri kadar süzme bal ile macun yapılır.^[1]

Mâcun-u Mübârek

Bu Macunun Faydaları

Bir kimse erkeklikten kalsa veya kadın doğurmasa, bu macundan (40) gün sabah akşam 25 gr. yese erkek onsekiz yaşındaki delikanlı gibi olur. Kadın yerse on yaşındaki kız gibi olur, hamile olmasına mani olan bütün hastalığı vücuttan giderir. Hamile kalmaya bir vesile olur.

Gereken Malzemeler

Karabiber ……………………………………….. 30 gr.
Karanfil ………………………………………….. 30 gr.
Tarçın ………………………………………….. .. 15 gr.
Kebabiye ……………………………………….. 30 gr.
Udihindi …………………………………………. 15 gr.
Kereviz tohumu ……………………………….. 50 gr.
Üdül kahr ……………………………………….. 30 gr.
Isırgan tohumu ………………………………… 30 gr.
Anason ………………………………………….. .30 gr.
Havuç tohumu …………………………………. 30 gr.
Şalgam tohumu ………………………………… 30 gr.
Turp tohumu ……………………………………. 30 gr.
Mesteki ………………………………………….. 30 gr.
Sinameki ………………………………………… 30 gr.
Günlük ………………………………………….. .. 30 gr.
Üzerlik tohumu …………………………………. 30 gr.
Acı badem yağı …………………………………. 10 gr.
Haşlanmış çöreotu …………………………….. 18 gr.

Hazırlanışı

Bunların cümlesi toz haline getirilerek ateş görmemiş bal ile macun yapılarak içerisine 100 gr. sakız (bitkisel) ilâve edilir ve istimal edilir (kullanılır).^[1]

Macûn-u Sevrincân (Sevrincan Macunu)

Bu Macunun Faydaları

Mafsal ağrılarına, siyatiğe, idrar zorluğuna, sırt ve kalça ağrılarına, vücuttaki yellere, haya şişliklerine, basura, yüz felcine, rahim hastalıklarına, şiroz hastalığına, dalak hastalıklarına şifa verir.

Gereken Malzemeler

Kara helile ……………………………………… 21 gr.
Sarı helile ………………………………………. 21 gr.
Çiğdem …………………………………………. 21 gr.
Kabili ………………………………………….. .. 15 gr.
Kimyon ………………………………………….. . 6 gr.
Kereviz tohumu ………………………………… 3 gr.
Karabiber ………………………………………… 3 gr.
Deniz köpüğü ……………………………………. 3 gr.
Hindistan tuzu ………………………………….. 3 gr.
Udinindi ………………………………………….. 3 gr.
Kına ………………………………………….. ….. 3 gr.
Rezene ………………………………………….. . 3 gr.
Mahmude ………………………………………. 20 gr.
Zencefil …………………………………………. 10 gr.

Yapılışı

Bu maddeler toz haline getirilerek bal ile macun yapılır.

Kullanılışı

5 – 20 gr. yutulur.^[1]

Mâcûn-u Yükselen

Bu macunun faydaları

Ses kısıklığı, kan tükürme, balgam ve damar sertliğinde kullanılır.

Gereken Malzemeler

Keten tohumu (kavrulmuş) ………………….. 50 gr
Kuru üzüm ……………………………………….. 50 gr.
Çam fıstığı ………………………………………. 150 gr.
Badem ezmesi …………………………………. 150 gr.
Meyan balı ……………………………………….. 50 gr.
Arap zamkı ……………………………………….. 50 gr.
Mesteki ………………………………………….. . 50 gr.
Çemen tozu ……………………………………… 50 gr.
Kitre ………………………………………….. ….. 50 gr.
Beyaz biber ……………………………………… 50 gr.
Nohut tozu ………………………………………. 50 gr.
Nişasta ………………………………………….. . 50 gr.

Hazırlanışı

Sert maddeler toz haline getirilerek yeteri kadar bal ile macun yapılır. Bir kavanoza konur.

Kullanılışı

Sabah – akşam birer tatlı kaşığı ağızda eritilerek yutulur.^[1]

Sarımsak Macunu

Bu Macunun Faydaları

Şöhreti büyük olan bu macun, soğuktan mütevellit bütün hastalıklara iyi gelir, vücudun rutubetini giderir, balgamın kökünü keser, âleti tenasüle kuvvet verir, erkekliği arttırır, felce, unutkanlığa, sekteye, el ayak titremesine, nefes darlığına, öksürüğe, ses kısıklığına, damar sertliğine, yellere, mide ve karaciğer zafiyetine, makat ve rahim hastalıklarına şifa verir, idrarı söktürür, yüze kan getirir. Kitap, macunun tecrübe olunduğunu kaydediyor.

Gereken Malzemeler

Sarımsak (dövülmüş) …………………… 1000 gr.
Taze süt ……………………………………. 1500 gr.
İnek yağı (tuzsuz) ……………………….. 1000 gr.
Bal ……………………………………….. Kâfi miktar
Zencefil ……………………………………….. 10 gr.
Karabiber ………………………………………10 gr.
Darufülfül Tarçın …………………………….. 10 gr.
Kebabiye…………………………………… …. 10 gr.
Hindistan cevizi………………………………. 10 gr.
Akırıkarha…………………………………. ……10 gr.
Havlıncan………………………………….. ….. 10 gr.
Gül yağı ………………………………………….1 0 gr.
Safran ………………………………………….. .. 7 gr.

Yapılışı

Sarımsak sütü emene kadar kaynatılır, sonra yağ ilâve edilerek bir müddet daha kaynatılır; daha sonra bal katılarak karıştırılır ve bir müddet ateşte tutularak koyu mayi haline getirilir; diğer maddeler toz haline getirilerek elde edilen macuna karıştırılır, temiz bir kaba konarak muhafaza edilir.

Kullanılışı

Macundan 10’ar gr. alınarak birer bardak hunnap şerbeti ile içilir.^[1]

Kaynaklar

[1] “Kitab-u Menafi-u Nas“.