Şu ana kadar yaşamış, en tehlikeli hayvan… Şu ana kadar ölmüş olan insanların yarısını (muhtemelen 45 milyar kadar) dişi sivrisinekler öldürmüştür (erkek sivrisinekler sadece bitkileri ısırır). Sivrisinekler potansiyel olarak ölümcül olan yüzden fazla hastalık taşır; bunlar arasında sıtma, sarı humma, dang humması, ansefalit (beyin iltihabı), filarya enfestasyonu ve fil hastalığı var.
Günümüzde bile her 12 saniyede bir kişiyi öldürüyorlar. Şaşırtıcı bir biçimde, 19. yüzyılın sonuna kadar hiçkimsenin sivrisineklerin tehlikeli olduğu konusunda bir fikri yoktu. 1877’de İngiliz doktor Sir Patrick Manşon (“Sivrisinek” Manson olarak biliniyordu) fil hastalığının sivrisinek ısırıklarından kaynaklandığını kanıtladı.
17 yıl sonra, 1894’te, sıtmaya da sivrisineklerin sebep olabileceği akima geldi.İ Öğrencisi Ronald Ross’u (o zamanlar Hindistan’da genç bir doktordu) bu hipotezi sınamaya teşvik etti. Ross, dişi sivrisineklerin Plazmodyum (sıtma mikrobu) parazitini salyalarıyla nasıl taşıdıklarını gösteren ilk kişiydi.
•Ross teorisini kuşlardan faydalanarak sınadı. Manşon daha da ileri gitti. Bu teorinin insanlar üzerinde geçerli olduğunu göstermek için kendi oğluna hastalığı aşıladı; bunu da diplomatik çanta içinde Roma’dan getirilen sivrisinekleri kullanarak yaptı. (Neyse ki, derhal bir kinin (*) dozu verilmesiyle çocuk iyileşti.)
Ross 1902’de Nobel Tıp ödülü’nü kazandı. Manşon, Kraliyet Akademisi Üyeliği’ne seçildi, kendisine şövalye unvanı verildi ve Londra Tropikal Tıp Okulu’nu kurdu.
Bilinen 2500 sivrisinek türü var; bunlardan 400‘ü Attophelles familyasına aittir ve bunlardan da 40’ı sıtmayı bulaştırabilir. Dişi sivrisinekler, suya bıraktıkları yumurtalarını olgunlaştırmak için emdikleri kanı kullanırlar. Suyun içinde, larvalar yumurtaları kırarak dışarıya çıkar. Birçok böcekten farklı olarak, sivrisineklerin pupası (krizalit olarak da bilinir) faaldir ve yüzebilir.
Erkek sivrisinekler dişilerden daha yüksek bir perdeden vızıldar: Erkek sivrisinekler Si-natürel bir diyapozon notasıyla cinsel olarak ayartılabilirler.
Dişi sivrisinekleri beslendikleri yere çeken şeyler nem, süt, karbondioksit, vücut sıcaklığı ve harekettir. Tenli insanların ve hamile kadınların ısırılma şansları daha fazladır. Sivrisinek, İspanyolca ve Portekizce’de “küçük sinek” anlamına gelir.
_____________________________________________
* Bazı hastalıklarda ateşi düşürmek için {özellikle de sıtma tedavisinde) kullanılan ilaç.
_____________________________________________
Kaynak:
John Lloyd – John Mıtchınson, Cahillikler kitabı, Çeviri: Cihan Aslı Filiz – Emre Ergüven, Ntv Yayınları 2.baskı Ağustos 2008, Syf: 10,11,12